Robotisering betekent niet: een mens vervangen door een machine

De mens is maar beperkt. Een robot werkt langer, een sensor ziet meer, big data weet meer, en samen zijn ze goedkoper. Een eenvoudige rekensom, lijkt het. Maar de inzet van zulke Smart Production-technieken is geen kwestie van zoek/vervang. Tijdens de bijeenkomst ‘Dare2Cross | Smart Production’ op 20 februari in Dordrecht gaan ondernemers en experts samen aan de slag met de inzet van onder meer robots in maakomgevingen. 

Thijs Brilleman, programmaleider bij de Haagse Hogeschool en oprichter van adviesbureau SMR Delft, ziet het vaker dan hem lief is: machines die staan te verstoffen in magazijnen van MKB-bedrijven. Zo’n twintig jaar geleden gekocht op advies van een consultant of leverancier, maar inmiddels alleen nog tot nut als donor voor onderdelen. “Ik kom het echt overal tegen.”

Waar het mis ging? De ondernemer luisterde volgens Brilleman destijds nét iets te goed naar de leverancier. Die had eerder een machine of installatie geleverd aan een soortgelijk bedrijf, en ja: standaard producten zijn goedkoper dan maatwerk. Dus… Brilleman: “Met als gevolg dat zo’n machine eigenlijk net niet deed wat nodig was. De klant kreeg dus een machine die voor nét teveel geld nét niet deed wat hij wilde.”

Robots besparen niet per se kosten

Niet gek dus dat veel ondernemers huiverig zijn geworden voor grote investeringen in nieuwe technieken. De dure erfenis van twintig jaar geleden zien ze nog met enige regelmaat niets staan te doen in het magazijn, en op de balans. En ondernemers die wél willen investeren in bijvoorbeeld robots, wil Brilleman behoeden voor een kostbare mis-investering.

SMR Delft adviseert veel bedrijven in de maakindustrie op het gebied van toepassen van robotisering. Les 1: realiseer je dat bijvoorbeeld robots vaak alleen van nut zijn bij kleine, specifieke taken. Ze zijn meestal dus niet dé vervanging van bijvoorbeeld de medewerkers van een hele productieafdeling. “Problemen zijn vaak custom en kleinschalig. Ze zorgen soms niet eens voor een kostenverlaging.”

Zo zijn er robots die volledig automatisch verzendingen van bestellingen van klanten verzorgen. Een groot deel van het productieproces in één machine. Dat bespaart enerzijds de inzet van medewerkers op de verpakkingsafdeling. Maar anderzijds is geen robot zo flexibel als de mens. De belangrijkste winst: de robot zorgt voor minder fouten, en dus minder klachten.

Begin klein

Een andere wijze les van Brilleman: vertrouw niet alleen op adviseurs en verkopers, maar ook op eigen ervaringen. “Je moet zelf snappen hoe het werkt. Wat doet nou een robot? Begin met een klein project, met laaghangend fruit. Kijk welk effect zo’n robot heeft op de mensen binnen het bedrijf. Want robotisering draait niet om robots, maar om hoe mensen ermee omgaan.”

Begin dus klein, bouw zelf kennis op, en vraag bijvoorbeeld een externe consultant om die kleine stappen te begeleiden. “Vraag niet gelijk om een offerte voor een complete robot, maar investeer in het onderzoek naar wat mogelijk is binnen je bedrijf.” Daarmee voorkom je dat je tóch een robot koopt die over twintig jaar werkloos in het magazijn staat.

En misschien wel de belangrijkste les: realiseer je dat Smart Production meer betekent voor een bedrijf dan alleen wat apparaten op sommige plekken inzetten. Het hele bedrijf verandert namelijk. Brilleman: “Vergelijk het met banken. Dat zijn geen bedrijven die IT gebruiken, het zijn zelf IT-bedrijven geworden. Die nieuwe technieken worden dus een core onderdeel van je bedrijf.”

Dare2Cross | Smart Production

Op 20 februari organiserenDrechtsteden en InnovationQuarter in de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht ‘Dare2Cross | Smart Production’. Tijdens deze bijeenkomst wordt gewerkt aan cross-sectoraal innovatie. Dat gebeurt aan de hand van een aantal cases. Eén daarvan gaat over het verbeteren van productieomgevingen door bijvoorbeeld robots, artificial intelligence of big data. Deelname is gratis. Meer informatie over de cases en aanmelden via: https://www.dare2cross.nl/traject/smart-production-workforce-of-the-future/.